شرکت دانش‌بنیان «سامان داروی هشتم»، هشت سال است که با تولید اولین فاکتور هشت انعقادی نوترکیب ایرانی توانسته آرامش را به خانواده بیماران هموفیلی نوع A هدیه دهد و صرفه‌جویی ارزی را برای کشور به ارمغان بیاورد.
«سامان داروی هشتم» از جمله شرکت‌های دانش‌بنیان زیرمجموعه بنیاد بهره‌وری موقوفات آستان قدس رضوی است که در آبان ماه 1387 در مشهد مقدس تأسیس و پروژه تحقیقاتی تولید اولین فاکتور هشت نوترکیب انسانی را تحت پوشش خود قرار داد و در سال 1394 موفق به تولید این محصول شد.
این شرکت در سال 1399 با تولید دوزهای 250 و 1000 واحدی، سبد تولید این دارو را تکمیل کرد و در این مدت افزایش میزان تولید و گستره فعالیت‌های خود را در دستور کار قرار داد. در گفت‌وگو با دکتر سیداحمد مهاجری مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان سامان داروی هشتم به فعالیت‌های این شرکت در حوزه تولید فاکتور هشت نوترکیب و برنامه‌های آینده پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
لطفا در خصوص اهمیت تولید فاکتور هشت نوترکیب در کشور بفرمایید.
فاکتور هشت به دو صورت پلاسمایی و نوترکیب در جهان تولید می‌شود که مزایای فاکتور هشت نوترکیب در مقایسه با نوع مشتق از پلاسمای خون موجب شده تا نوع نوترکیب این محصول که مورد نیاز بیماران هموفیلی است نیز بیشتر مورد توجه بیماران و جامعه پزشکی قرار گیرد. در واقع، مصرف فاکتور هشت نوترکیب نسبت به نوع پلاسمایی آن، خطرات انتقال بیماری و ویروس از طریق دارو به بیماران را بسیار کاهش می‌دهد و حتی به حدود صفر می‌رساند.
سامان داروی هشتم یکی از معدود شرکت‌های تولیدکننده این محصول در دنیا به شمار می‌آید که فاکتور هشت نوترکیب خود را با نام تجاری «سافاکتو AF» تولید کرده است. این محصول سومین نسل از فاکتور هشت موجود در دنیا است که سامان داروی هشتم پس از دو شرکت آمریکایی و دانمارکی به‌عنوان سومین شرکت در جهان موفق به تولید آن شده است. در حال حاضر نیز سافاکتو AF، محصول دارویی شناخته‌شده‌ای برای درمان بیماری هموفیلی در کشور به حساب می‌آید.
در حال حاضر این شرکت چه سهمی از تأمین نیاز دارویی بیماران هموفیلی کشور را به خود اختصاص داده است؟
شرکت سامان داروی هشتم در حال حاضر ماهانه 45 هزار ویال سافاکتوAF تولید می‌کند که با توجه به کاهش تولید خود در سال‌های گذشته، بیش از 50 درصد سهمِ این بازار دارویی را در کشور در اختیار دارد. البته شرکت علاوه‌بر این‌که مجوز و امکان تولید تمامی دوزهای فاکتور هشت نوترکیب مورد نیاز بیماران را دارد، در صورت تأمین مواد اولیه مورد نیاز، می‌تواند ظرفیت تولید خود را تا 100 درصد افزایش دهد و نیاز دارویی بیماران هموفیلی کشور را با تولید فاکتور هشت نوترکیب به طور کامل تأمین کند چنان‌که در گذشته توانسته بود تا 95 درصد سهم بازار را به خود اختصاص دهد.
با توجه به این‌که بخشی از جامعه بیماران هموفیلی کشور همچنان نوع پلاسمایی فاکتور هشت را مصرف می‌کنند که از طریق واردات تأمین می‌شود، این شرکت با تولید نوع نوترکیب فاکتور هشت چقدر توانسته صرفه‌جویی ارزی برای کشور به ارمغان بیاورد؟
در کشور هر ساله 500 هزار ویال فاکتور هشت توسط بیماران هموفیلی مصرف می‌شود که در صورت استفاده از محصول داخلی، حدود ده‌ها میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی اتفاق می‌افتد. البته صرفه‌جویی ارزی فقط یکی از دستاوردهای مالی است، چراکه در کنار صرفه‌جویی مالی و بیمه‌ای، بهبود کیفیت زندگی بیماران و افزایش میانگین طول عمرشان، ثمره دیگری است که قابل محاسبه ریالی و ارزش‌گذاری نیست.
فاکتور هشت تولیدی این شرکت طبق چه فرآیندی بین بیماران توزیع می‌شود؟
این محصول دارویی تولید شده در شرکت دانش‌بنیان سامان داروی هشتم براساس نیاز کشور و مجوز اختصاص یافته توسط سازمان غذا و دارو، از طریق شرکت پخش یاراطب ثامن توزیع می‌شود. به بیماران هموفیلی نیز براساس سهمیه‌ای که مراکز درمانی تعیین می‌کنند، دارو تخصیص می‌یابد. در واقع بیماران برای دستیابی به دارو باید به مراکز درمانی تعیین شده مراجعه کنند و پس از قرارگیری در لیست بیماران خاص، تخصیص دارو برای آن‌ها انجام می‌شود. البته این شرکت همچنان به صورت مستمر با پزشکان، پرستاران و مراکز درمانی در ارتباط است و مسائل بیماران هموفیلی در حوزه دارو به مجموعه منتقل می‌شود.
با توجه به امکان تأمین کامل نیاز بیماران داخل کشور، چه رویکردی شرکت دانش‌بنیان سامان داروی هشتم در حوزه صادرات این محصول دارد؟
برنامه این شرکت در حوزه صادرات جدی است و هم‌اکنون در حال مذاکره با کشورهای مختلف از جمله عراق، پاکستان، مالزی، سریلانکا، آذربایجان و… هستیم. به تازگی نیز مجوز صادرات محصول به کشورهای سوریه و ترکمنستان اخذ شده است.
چشم‌انداز آینده این شرکت به ویژه در حوزه تولید فاکتور هشت نوترکیب را چطور ارزیابی می‌کنید؟
چشم‌انداز فعالیت شرکت سامان داروی هشتم در حوزه تولید فاکتور هشت برای بیماران هموفیلی در سال 1403 بسیار روشن و شفاف است. این مجموعه امکان پوشش 100 درصدی نیاز کشور را برای محصول مذکور دارد. علاوه‌براین، محصولات جدیدی در بخش تحقیق و توسعه شرکت مورد بررسی قرار گرفته است که با پیشرفت مناسب و در صورت تأمین نقدینگی و بازگشت به موقع درآمد حاصل از فروش سافاکتو، فرآیند تولید آزمایشگاهی و مطالعات بالینی آن‌ها برای دریافت CTD انجام و به‌زودی رونمایی خواهد شد.
نظرات