توسعه وقف در حوزه سلامت

در لغت واژه ((وقف)) به معنای حبس کردن و حبس شدن، درنگ کردن، متوقف کردن و متوقف شدن و ایستادن است. درآیات و روایات متعددی برای تمدن اسلامی شاخصه‌هایی ازجمله تکریم جایگاه انسانی، رعایت حقوق مظلومان و مستضعفان، ولایت‌مداری، نگرش تولیدی، عدالت‌گستری، علم و معرفت، آزادی، گسترش اخلاقیات و سلامت و بهداشت معرفی شده است این بدان معناست که تمدن اسلامی یک کلیت متشکل از شاخصه‌هایی است و طبیعتاً برای پیشرفت و رسیدن به منزل غایی خود باید در هر یک از این شاخصه‌ها به رشد مطلوب برسد که یکی از شاخصه‌های مهم تمدن اسلامی که در آیات و روایات مطرح‌شده و موردتوجه پژوهشگران قرار گرفته شاخصه سلامت و بهداشت است. در همین خصوص در منابع دینی یکی از مهم ترین راهکارها برای تامین نیازمندی سلامت افراد تحت شمول تمدن اسلامی ترویج روحیه انفاق و بخشش در قالب سنت حسنه وقف است. با تعمق در منابع دینی و تاریخی چنین حاصل می شود که وقف در حوزه سلامت همواره در طول تاریخ تمدن اسلامی از زمان پیامبر گرامی اسلام (ص) تا امروز تداوم یافته است و مسلمانان نیز به تبعیت از پیامبر اسلام (ص) و ائمه معصومین (علیهم السلام) از این مهم غافل نشده اند و همواره در طول تاریخ با درک و توجه به نیازهای روز جامعه خود و با هدف رفع کمبودهای مادی و معنوی درصدد رفع نیازها برآمده و اموال منقول و مستغلاتی را در جهت احداث یا عمران مکان‌های موردنیاز ازجمله مراکز آموزشی، بهداشتی، درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها وقف کردند.
در جامعه اسلامی ایران نیز روند روبه‌رشد وقف در همه زمینه‌ها و ازجمله وقف در حوزه سلامت همواره ادامه داشته و موضوع وقف سلامت به‌صورت جدی و جهت‌دار مطرح و روزبه‌روز بر تعداد موقوفات مرتبط افزوده شده است؛ به عنوان نمونه در نیمه دوم قرن سوم هجری، عمرولیث صفاری در زرند کرمان، بیمارستانی ساخت و در کنارش بازاری بنا نهاد و وقف آن کرد تا مصارف و هزینه‌های بیمارستان را تأمین کند. از قرن چهارم هجری به بعد نیز وقف کتابخانه، احداث مدرسه و بیمارستان رونق زیادی پیدا می‌کند آن‌چنان‌که علاوه بر ساخت بیمارستان و وقف آن موقوفاتی را نیز برای اداره بیمارستان‌ها در نظر گرفتند. نویسنده کتاب آل بویه در این باب می‌نویسد که: ((مخارج بیمارستان‌ها، معمولاً از محل درآمدها و عایدات موقوفاتی بود که برای آن‌ها قرار داده بودند)) و این روند تاکنون ادامه داشته است.